Stadsgedichten Anne Vegter

Geschreven voor Orange the World - de Internationale dag tegen geweld tegen vrouwen - op 25 november 2022.

OOK IN ROTTERDAM
Zei iemand spreek me niet tegen,
daar heb je dat mondje niet voor
gekregen? Wie gelooft nog in
bloemen om schuld in te pakken.
Je schaamt je, je bent verslagen.
Je schaamt je voor wie jou slaat.
Iedereen heeft wel eens een
blauwe plek? Hoeveel vrouwen
zich niet veilig weten. Een zusje
wil horen of huiselijk geweld
een familiespel is, met haar oor
aan een muur, iets klopt niet.
Als je weet achter welke deur
een stiltebom ontploft herinner
jij je de geur van schroeiend haar
en hoe een tand breekt. Herinner
je wie jou kan zeggen wie je kunt
bellen. Versnellen. Je belt. Meldt.

Geschreven voor de herdenking van de afschaffing van de slavernij bij het Slavernijmonument op 30 juni 2022.

COMPLEXITEIT

Kom anders ook even op dit kleed zitten
We vergelijken random onze kansen in NL
Ik zou willen dat je een vriendin was
En waarom zou ik jouw vriendin zijn, zeg jij
Of zullen we tattoos vergelijken, probeer ik
Het is Keti Koti
Wat wil ik nou eigenlijk?
In mijn linkerarm schreef ik amor
In mijn rechter laat los
Bij jou lees ik rechts back off
Links I can’t breathe
Tattoo rijmt op taboe
De schrik slaat me om het hart
Ik ben doorzichtig als een aquarium
Buiten zwaaien we altijd naar elkaar
Ik zou willen dat je gewoon een vriendin was
Zijn we een ongemakkelijke combi?
Je plukt aan de geschiedenis van mijn witheid
Je zegt cancel het woord ‘gewoon’
Niks is gewoon
Ik moet dat begrijpen
Het is Keti Koti, zeg je
Wij hoeven niet te buigen
En jullie hebben huiswerk
De lucht breekt open boven de stad
Om toch iets te doen doen we iets
met kokosolie op elkaars polsen
We staren in de zon tot het licht steekt
Of kijk ik weg?
Schud je nu je hoofd en knik je?

Woordvoerder Stadswoede zegt:

20% van de landelijke uitstoot

komt uit Rijnmond

Woordvoerder Haven zegt:

Logisch

het moet wel leuk blijven

als je je transportdoelen wilt halen

ambtenaren zijn het eens:

er moet iets gebeuren

maar we moeten natuurlijk wel

om vijf uur naar huis

leg jij maar eens dertigduizend

zeeschepen aan walstroom

Woordvoerder Stadswoede zegt:

De warmterecords zijn gebroken

één miljoen soorten staat op verdwijnen

we voeden ons met de catastrofen

van de anderen, de branden

de watervloed, schurende droogten

uitstervingen

planten, koralen, insekten, ijsberen, ijsbergen

elders sprinkhanen

bijbelse plagen

(Requiems van Mozart, Britten en Brahms)

Wie wilde de aarde kopen?

wie geloofde nog in oceanen en bossen?

wie had haar hulpbronnen nog lief?

wie geloofde nog in uitstoot?

wie zag geen verbanden?

wie wilde de aarde kopen?

Krachtige windvelden

windstoten

een van de zwaarste stormen van de eeuw

Weervrouw zegt:

Toeval

Woordvoerder vervuiling zegt:

Logisch

het moet wel leuk blijven

als je koploper wilt zijn

elektrificeer je de delta Rijnmond

met reststroom van de haven

(Overwinningsmuziek)

Leve de klimaatneutrale huisjes

aan het infuus van de vervuiler

ambtenaren zijn het eens:

er lijden ook mensen in verwende landen

maar we moeten natuurlijk wel om vijf uur naar huis

morgen weer een dag om de krant te lezen

ambtenaren zijn het eens:

er lijden ook planten in verwende landen

maar we moeten natuurlijk wel om vijf uur enz.

en het proces tegen Shell

was toch ook stunning trendsetting

nou jij weer

zet jij maar eens 55% uitstoootreductie

op je trackrecord vóór 2030

morgen weer een dag

om de krant te lezen

prettig weekeinde!

(Overwinningsmuziek)

Woordvoerder stadswoede zegt:

De dood is een meester uit Antartica

het licht van de koperen ploert

wordt niet langer gespiegeld

de smelt neemt toe

onaangedaan rijst de wereldzee

in eenentwintighonderd

tot tachtig centimeter

ook in het weekeinde

ook in t weekeind

is er geen veilige mate

van opwarming

(Requiems van Mozart, Britten en Brahms)

Vanuit de immense ruimte

kijken de planeten woedend toe

hoe hun blauwe zuster aarde

vuurrood, donkerrood

tot zwart in zwart verdwijnt

ook in het weekeinde

Ambtenaar toekomst zegt:

Logisch dat die planeten balen

ik zou ook balen als planeet

straks ben je zelf de sjaak

Woordvoerder stadswoede schreeuwt:

Nee, ambtenaar toekomst!

vandaag wil jij koploper zijn

van de energietransitie Rotterdam

pomp er dan energie in

zet de klimaatneutrale stad

op je trackrecord vóór 2025 en

zet 55% uitstootreductie

op je trackrecord vóór 2030

(Geen overwinningsmuziek)

Demonische planeten

Rechtopstaande zeespiegels

Dolende dolfijnen

Daverende data

(…)

Geschreven voor de herdenking van het bombardement op 14 mei 2021.

NA VEERTIEN MEI NEGENTIENVEERTIG

Er was de sfeer van opgeruimd verdriet, vrachtwagens reden
plenty tranen uit, je was niet langer werkeloos, je ruimde puin
met overlevers zonder adagium niet poetsen, maar huilen
maar met de woede van vooruitgangsdrift: de gevels neer

de straten leeg, 1 k lijkvrij, terwijl een ramptoerist zich
in een nazipak stak, de afgefikte binnenstad met eigen ogen
vastlegde voor thuis, hielp poetsen pragmatisme aan zijn naam
noem de puin die rondgereden, opgeslagen aan de harreweg

voor de geplande provinciale weg, als eilandjes van kralingen,
pier in de waalhaven, pijlers van de maasbrug, korrelbeton in huis,
de bospaden van oisterwijk, van steenwijk, spaanse polder
en de rotterdamse hoek, het vliegveld leeuwarden, iets met

het zuiderzeewerk werd, dus niet vergeten die gedaantewisseling
van wat in deze stad tegen de vlakte ging en zeker niet vergeten
handen op en draag de hemel, wat zadkine ons heeft voorgedaan:
zijn woest pleidooi, een frons in brons, ons dwaze voortbestaan.

Geschreven voor de herdenking van de Tweede Wereldoorlog op 4 mei 2021.

Burgemeester Ahmed Aboutaleb                                                                                                           

Vandaag herdenken we hen die vielen.
Beter is het naar hen te luisteren.
Hun voetstappen te volgen, in hun schoenen te staan.
Als we dat niet doen, sterven ze nog een keer.
Als we hen vergeten, hebben wij geen toekomst meer.

  Stadsdichter Anne Vegter

We zeiden we werden gescheiden in dierentuinen, in bioscopen, in slagerijen.
Witregel.
Niemand wordt geboren met een rugnummer.

Oorlog begint met woorden.
Hatelijke, vernederende woorden.
Woorden die uitsluiten, buitensluiten, ontmenselijken.
Mensen, dat gebeurt nog elke dag.
Mild voor jezelf, onverbiddelijk voor een ander.
Goed en Fout zijn terug, onder een andere vlag.

Witregel.
Je zei na het transport hoorde ik mijn naam in getallen spellen.
Het licht van walmende lampen.
Je fluisterde ‘het onnoembare’ dat mij niet kan ontvellen.
Citaat van Primo Levi over de kampen:
“het is gebeurd en kan dus weer gebeuren”

Witregel.

In een oorlog worden woorden wapens
waarmee mensen worden verraden. Vermoord.
Met wapentuig wordt oorlog uitgevochten.
Niet hier. In andere landen:
we bladeren door naar de beurskoers
van wapenfabrikanten.

Ooit waren Hitlers hertjes hartveroverend.
Witregel.
Je zei naakt als de dieren werden we in het bos onze graven ingesneden.
Witregel.
Je fluisterde we hadden geloven: één óngeloof vooraf, één óngeloof tijdens.
Witregel.
Toen ging in het Berliner Sportpalast het dak eraf.
Zwartregel.

In oorlog gaat alles van waarde het eerst verloren.
De omgeving van de medemens.
We hebben allen dezelfde demonen te bevechten
om die weerloze waarde te behouden.
Maak daarom woorden niet tot wapens.
Heb vertrouwen.

Witregel.
Je zei eerst scheurde mijn ene, toen reikte
mijn andere oor tot achter het weten.
We lopen achteruit de toekomst in naar wie we zijn.

We lopen achteruit de toekomst in naar wie we zijn.

1. Geef ons heden onze dagelijkse stroomstoot.
2. Geschiedenis als utopie, aangeraakt door de vergetelheid.
3. De burgemeester vraagt of ik trots ben, nadat we Zuid hebben gesloopt.
4. De burgemeester vraagt of ik trots ben, nadat we Plaswijck in as legden.
5. Ons leven is meer dan een politieke dimensie, maar pleiten we voor menselijkheid, oud
woord, laten we dan de opgestuwde randen eren van het eiland waar Hooglanders grazen in
\de Maas.
6. Eiland van Brienenoord.
7. De koeien kijken niet op als we wegscheuren op onze scooters met het haar dat als rode vitrage
over onze rug danst.
8. Eergisteren zei de burgemeester dat we een solidaire stad zijn, waar we voor elkaar opkomen.
9. We is een moeilijk woord.
10. De burgemeester bedoelde dat we elkaar niet slopen, niet kleineren, niet verbouwen, niet
ontkennen, niet gebruiken, niet op de straat laten liggen.
11. Ik sprak Kees, hij is al acht jaar ziek en mager als een kwast. Kees woont op zijn balkon. Ik had
Kees jaren niet gezien. Heb je die kat nog, vroeg hij. Kees heeft eerder een kat vermoord. Ik wilde
verderlopen, maar iets weerhield mij. Hij maakte mijn fiets vroeger gratis.
12. We is een moeilijk woord, maar onverbiddelijk.
13. Toen de ochtendklok afging heb ik geoefend in online burgerschap – een pilot. ‘Bij welke vraag
hoort het goede antwoord?’ ‘Antwoord: alle Wereldtalen!’ ‘Vraag: Wat leert u in een Rotterdamse
taalles?’
14. De stad heeft het geheugen van de stad verschroeid, de straat moest nog eens wijken voor
rennende types, stijf van de coke, klaar om een slag in de lucht te doen, patriots of the void.
15. Dan komt de dichter in beeld, diens werk zou een aanklacht tegen de tijd zijn. Pathos is hem niet
vreemd, door gebrek aan feitenkennis
16. Een parabel.
In de achtste eeuw werd in China de eerste krant ter wereld gepubliceerd, onder de tang-dynastie,
Kaiyuan Za Bao. Haal je Kaiyuan Za Bao door Google Translate dan krijg je ‘cayenne diversen’,
gemengde pepers, voor een krant een passende naam. Vanaf het jaar 713 verzamelde de redactie het
politieke en binnenlandse nieuws, dat vertaald werd voor de provincies. Daarna trokken koeriers het
land in. Kaiyuan Za Bao werd met de hand gedrukt op zijde, werd met de hand gedrukt op zijde,
werd met de hand gedrukt op zijde. De krant werd met de hand enz.
17. We moeten de hemel als lucht dragen ook als die drukt. Het antwoord op de volgende vraag is
goed. Des keizers dynastie ging aan meineed en sabotage ten onder. Het is niet bekend of dat aan de
kwaliteit van de zijde lag.
18. Dichters zijn slordig met feiten maar de sorteermachine van de tijd doet zijn werk, linksom
rechtsom wringt die meedogenloos en ironisch de geheugens uit. En daarna het geweten.
19. Ik heb de stad op haar mooist gezien vanaf de Willemsbrug. Zilveren gebouwen, bronzen lucht.
Boven de rivier cirkelen meeuwen.
20. Ik heb de stad op haar vitaalst gezien uit tramlijn 23.
21. Iedereen weet dat verbeelding een kostbare leugen is: een flits, een verrukking, een spel tussen
de golven.
22. Probeer de verminkte wereld te bezingen, schreef de Poolse dichter Zagajewski. ‘Denk aan
momenten waarop jullie samen/ in de witte kamer waren en de vitrage bewoog/ Keer terug naar dat
concert. Toen de muziek losbrak.’