Skip to main content

Hugo de Groot ontsnapt 400 jaar geleden uit Slot Loevestein

Tips om te lezen, luisteren, kijken en doen

HdG schilderij

Op 22 maart 2021 is het precies 400 jaar geleden dat Hugo de Groot ontsnapt uit Slot Loevestein.

Hij zit in Loevestein een levenslange gevangenisstraf uit omdat hij  een meningsverschil heeft met Prins Maurits. Hij woont in één kamer met kleine ramen met tralies ervoor. Samen met zijn vrouw Maria, hun dochter en hun dienstmeisje Elsje. Om de tijd te doden mag hij lezen, schrijven en studeren. Hiervoor krijgt hij regelmatig een kist vol boeken. 

Het is niet echt prettig in de kleine kamer, maar hoe ontsnap je uit zo'n goed bewaakt slot. Zijn vrouw Maria verzint een plan. Als de boeken terug moeten, zitten er geen boeken in de kist, maar Hugo. Hugo oefent en oefent en uiteindelijk lukt het Hugo om zich in de kist op te vouwen. De soldaten brengen de kist met een schip  naar Gorinchem. Hugo komt uit de kist en vertrekt, verkleed als metselaar de stad.

Bron schilderij: uit de collectie van het Rijksmuseum geschilderd door Michiel Jansz. van Mierevelt, 1631

Gezien op de website van TV Rijnmond

Bron foto: RTV Rijnmond

Als Hugo de Groot ontsnapt, wordt hij in de boekenkist naar Gorinchem gevaren. Daar stapt hij uit de kist en kleedt zich om. Het jasje dat hij aantrekt, is te vinden in de collectie van Museum Rotterdam. Best bijzonder.

“Een vierhonderd jaar oud jasje is sowieso bijzonder”, zegt directeur Ingrid de Jager van Museum Rotterdam. “Maar het ontsnappingsverhaal erbij maakt het helemaal uniek.”

Lees alles over het jasje in het artikel op de website van RTV Rijnmond en bekijk de video die verslaggever Marcia Tap maakte.
Bron foto: RTV Rijnmond

Lezen tot 9 jaar

Hugo zit gevangen. Hij heeft ruzie gemaakt met prins Maurits. ‘Ga jij maar fijn boeken zitten lezen, de rest van je leven!’ En daar zit Hugo dan, opgesloten in Slot Loevestein. Zijn vrouw Marie mag gelukkig wel bij hem komen wonen en hij mag kisten met boeken bestellen. Op een dag bedenkt Marie een heel slim plan om Hugo te laten ontsnappen. Maar of het gaat lukken met al die bewaking? Voorlezen vanaf circa 6 jaar, zelf lezen vanaf circa 8 jaar.

In dit boek staan twintig korte verhalen en moppen uit de geschiedenis van Nederland. Een van de verhalen gaat over de ontsnapping van Hugo de Groot in een boekenkist. De verhalen zijn soms grappig, soms spannend en soms ontroerend. Onder elk verhaal is in een informatief blokje over de gebeurtenis. Om samen met twee tot vier personen voor te dragen, waarbij ieder zijn eigen tekst of rol heeft. Met tijdbalk en tips voor theaterlezen. Vanaf ca. 8 jaar. 

De Nederlandse geschiedenis bevat veel mooie en spannende verhalen, maar vaak zijn ze te moeilijk voor jonge kinderen. Het boek Lang geleden… biedt vijftig verhalen over de Nederlandse geschiedenis, waaronder het verhaal Ontsnapping in een boekenkist over Hugo de Groot. Voorlezen vanaf ca. 7 jaar, zelf lezen vanaf ca. 9 jaar. Ook uitgeven als luisterboek.


Lezen vanaf 9 jaar

Nederland, 17e eeuw. Lambert is verhuisd van Waalwijk naar Gorcum. Zijn vader hoopt daar meer werk te vinden als metselaar, maar dat valt niet mee. Op een dag krijgen ze een klus op slot Loevestein, waar de geleerde Hugo de Groot gevangen zit. Lambert wordt gevraagd om brieven voor de geleerde mee te nemen. Zo raakt hij betrokken bij een gevaarlijk plan... Want Hugo de Groot zint op ontsnapping uit zijn gevangenschap. Leesboek met informatie over Hugo de Groot. AVI-E5. Vanaf ca. 9 jaar.

Hugo de Groot wordt in de 17e eeuw door prins Maurits gevangen gezet in slot Loevenstein. Vaak ontvangt hij een grote kist boeken. Zou deze iets voor hem kunnen betekenen? In de 17e eeuw wordt Hugo de Groot gevangengezet in Slot Loevestein. Lees hoe dat kwam en hoe hij uiteindelijk ontsnapt. En boek sluit het aan bij het venster 'Hugo de Groot' van de canon. Vanaf ca. 9 t/m 12 jaar.

Van tijd tot tijd is een verhalenbundel met 50 spannende verhalen. Een van de verhalen gaat over Hugo de Groot. Elk verhaal sluit aan bij een van de 50 vensters van de (oude) canon van de Nederlandse geschiedenis. De verhalen worden ingeleid door een pagina met informatie over de tijd waarin het verhaal zich afspeelt, met daarbij een kaartje en een tijdbalk. Zo is precies duidelijk waar en wanneer het verhaal plaatsvindt. Om zelf te lezen vanaf 9 jaar.


Luisteren

Canonliedjes zijn leuke, aanstekelijke en leerzame liedjes over de geschiedenis van Nederland gemaakt door Majel Lustenhouwer. Majel was 25 jaar lang dirigent, componist en drijvende kracht achter Kinderen voor Kinderen. Een van de liedjes gaat over Hugo de Groot.

Levenslang gevangen
Maar hij verzon een list
Zodat hij kon ontsnappen
In een boekenkist
Zodat hij kon ontsnappen
Ja, in een boekenkist

 


Kijken

Beeldkraken is een onderwijsproject van Atlas van Stolk. Met meer dan 250.000 prenten, kaarten, foto’s en affiches in haar bezit heeft het Rotterdamse Atlas Van Stolk de grootste beeldcollecties van Nederland.  

Het doel van Beeldkraken is leerlingen beter te leren omgaan met de beeldcultuur waarin ze opgroeien. Beelden die je ziet worden direct en onbewust omgezet in een bepaalde boodschap. Beeldkraken wil kinderen kritisch leren kijken naar beelden en bewust maken dat een maker een bepaalde betekenis kan geven aan een beeld. Ze kraken de code die in ieder beeld opgesloten zit.

Beeldkraken is geen methode en kan bijvoorbeeld bij  lessen geschiedenis worden gebruikt.

De schout en zijn rakkers, zeg maar de politie van Loevestein, vragen uw aandacht voor het volgende. Afgelopen maandag rond elf uur is de gevangene H. de Groot, ook wel bekend als Hugo, ontsnapt aan zijn bewakers. Via deze boekenkist heeft H. zijn cel verlaten geholpen door zijn vrouw Maria en dienstmeisje Elseline. We hebben een signalement van H. de Groot. Hij is 1,67 meter lang. Zeer geleerde blik in de ogen. Meestal verdiept in een boek. Hier zien wij de verdachte nogmaals op een bewakingsschilderij. Hij is ongevaarlijk en zeer vriendelijk. Herkent u een van de personen of de boekenkist in kwestie, stuur ons dan zo snel mogelijk een postduif. De beloning voor de gouden tip is 10.000 guldens. Dit was een mededeling van de schout en z'n rakkers, zeg maar de politie. Een briljante man. Leuke vent. Ontzettend!

Deel uit de serie Welkom in de Geschiedenis van het Klokhuis. In deze historische comedy ontvangt Dorine Goudsmit Hugo de Groot.


Doen

Onderstaande musea en kerken kunnen vanwege corona gesloten zijn. Check voor je bezoek de websites van Slot Loevestein, Museum Prinsenhof Delft of De Nieuwe Kerk in Delft.

De rijke geschiedenis van Slot Loevestein beslaat zo’n 650 jaar en is in te delen in drie periodes: middeleeuwen, staatsgevangenis en Hollandse Waterlinie. De meest markante periode in de geschiedenis van het slot is ongetwijfeld de staatsgevangenis. Door de gevangenschap en ontsnapping van de internationaal beroemde rechtsgeleerde Hugo de Groot is Loevestein (inter)nationaal bekend geworden en opgenomen in de Canon van Nederland. Er is een aanbod voor het onderwijs.

  • Meer informatie op de website van Slot Loevestein

Museum Prinsenhof Delft laat zien hoe Delft en Delftenaren met creativiteit en vernuft hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van Nederland. Het museum schenkt ruim aandacht aan drie iconische thema’s waaraan Delft zijn nationale betekenis en zijn internationale bekendheid te danken heeft: Willem van Oranje, Delfts Blauw en Delftse Meesters.
Een van de topstukken is een boekenkist, volgens televisieprogramma Historisch Bewijs waarschijnlijk de echte waarmee Hugo de Groot uit Loevestein ontsnapte.

  • Meer informatie op de website van Museum Prinsenhof Delft

In de Nieuwe Kerk in Delft liggen vele historische landgenoten, waaronder Hugo de Groot. Hugo de Groot, de man die in een boekenkist wist te ontsnappen uit het streng bewaakte slot Loevestein, ligt ook in de Nieuwe Kerk. Vlakbij Prins Maurits, die hem gevangen liet zetten. Het zwart- en witmarmeren praalgraf doet respectvol herinneren aan deze intelligente rechtsgeleerde.


Voor leerkrachten

Hugo is onderdeel van de Canon van Nederland.
Hugo de Groot was een beroemde geleerde. Hij legde de basis voor het volkenrecht. Zijn politieke vijand prins Maurits zette hem in 1619 gevangen op Slot Loevestein. Met de hulp van zijn vrouw wist hij te ontsnappen in een boekenkist. Met informatie geschikt voor groep 5 - 6 en groep 7 -8.

Meer informatie op de website van Canon van Nederland.

Meer lezen