Muziekonderwijs zonder bladmuziek?
Maar muziekonderwijs zonder enige vorm van muzieknotatie heeft zich tot nu toe bewezen als een onaantrekkelijke optie in die zin dat het muziekonderwijs haar bestaansrecht mede ontleent aan de inzet van bladmuziek. Daarbij stelt Gennet dat bladmuziek voor beginnende muzikanten belemmerend werkt omdat het lezen van bladmuziek een nog aan te leren vaardigheid vergt, die niet direct gekoppeld is aan muzikale creativiteit of het herkennen van en werken met muzikale concepten. Zou Bob Marley de artiest geworden zijn die hij was als hij op een conservatorium had gezeten? Gennet betwijfelt het. Wel moet aangetekend worden, dat veel nummers van de Beatles nooit tot stand waren gekomen zonder de bijdrage van arrangeur George Martin. En veel grammofoonplaten van bekende popgroepen uit de jaren 60 en 70 leunden qua uitvoering in werkelijkheid op ervaren studiomuzikanten (The Wrecking Crew).
"I don't know anything about music. In my line you don't have to." - Elvis Presley
In Nederlandse onderwijskringen begint wel meer en meer het besef door te dringen dat je je ten aanzien van bijvoorbeeld klassieke pianomuziek uit de romantiek niet meer in alle gevallen strikt aan de muzieknotatie hoeft te houden. Men staat op de Nederlandse conservatoria meer open voor vrije interpretatie, wat voor de muzikant meer vergt dan louter kennis van het muziekschrift.
Weerstand
Aanvankelijk stuitte Gennet met het manuscript van The Key of One op weerstand bij uitgeverijen vanwege het ontbreken van muzieknotatie. Het duurde jaren voordat hij bij Alfred Publishing, een vooraanstaande uitgeverij van educatieve muziekboeken, begrip kon kweken voor zijn benadering om beginnende muzikanten niet alleen klaar te stomen voor het reproduceren van muziek, maar ze ook vaardigheden bij te brengen voor het maken van eigen muziek, ze een eigen stem en stijl te laten ontwikkelen, maar ook voor een voldoende getraind gehoor om andere muziek te kunnen interpreteren. Gennet betoogt dat het waardevoller is muziek te kunnen aanpassen en erop te improviseren binnen de context van een live optreden, dan strikt gebonden te zijn aan een inflexibele muzieknotatie. En dat is een van de tekortkomingen van muzieknotatie volgens hem, het levert je geen begrip op van de onderliggende muzikale taal. Wie goed van blad kan lezen, leert muziek niet als een vrije taal te gebruiken, ook niet samen met andere muzikanten. Je zou het kunnen vergelijken met een gesprekssituatie, waarin je voordurend van een blaadje leest.
"As long as the two of us know what we're doing- i.e. John and I- we know what chords we're playing and we remember the melody, we don't actually ever have the need to write it down. Or to read it." - Paul McCartney
Pleidooi voor notatievrij muziekonderwijs
Gennet gaat zelfs zover te beweren dat de hits die bovenstaande artiesten voortbrachten, alleen maar hadden kunnen ontstaan zonder gebruik te maken van traditionale notatie. Wat belangrijk is volgens hem, is hoe je oor de structuur van muziek interpreteert. Daarbij zijn in eerste instantie je leesvaardigheden nutteloos. Die worden pas nuttig als je inzicht hebt in hoe muziek gestructureerd is. Maar noodzakelijk is het volgens hem in de populaire muziek niet, op voorwaarde dat je oog hebt voor akkoordstructuren, akkoordpatronen en melodisch verloop.
"It's all down to a chord sequence. I could be fiddling on the piano and just looking at the lyrics and I'll play two chords together and I'll think "Oh, that sounds really good." You stumble on things by accident. Certainly, chords are very important and melody is very important. I could write a melody to more or less anything." - Elton John.
Gennet vraagt zich af hoe de traditionele muziekscholen zich meer open kunnen stellen voor een meer holistisch opvatting van muziek en meer ruimte vrij kunnen maken voor een gelijkwaardig “notatievrij” muziekonderwijs: “Wat jammer dat getalenteerde muzikanten op muziekscholen afhaken simpel omdat ze geen behoefte hebben om muziekschrift te leren lezen.”
Om je een instrument eigen te maken of te leren zingen ben je niet meer louter gebonden aan het traditionele muziekonderwijs maar kun je je ook bekwamen met behulp van digitale tools en bijvoorbeeld instructiefilmpjes op YouTube. Zijn overtuiging en mening moet je natuurlijk zien in de context van het Amerikaanse muziekonderwijs. Ik vraag me af in hoeverre zijn visie leeft in Nederlandse muziekonderwijskringen.
Deze blog is gebaseerd op een artikel in de Huffington Post.
