Wat biedt de iPad voor muzikanten?

Waarom noem ik de iPad en niet de door Android en Windows aangestuurde mobiele apparaten? Het antwoord daarop is eenvoudig. De iPad heeft op muziekgebied meer te bieden. De laatste meest innovatieve versie van de iPad kwam in 2015 uit: de iPad Pro met een groot 12,9 inch scherm. Voor het tonen van bladmuziek, zeker als het gaat om de leesbaarheid van partituren met meerdere systemen (piano, orkest, etc.) op het scherm, was dit een welkome aanwinst. Ook de virtuele controllers, DAW’s (Digital Audio Workstations), notenopmaakprogramma’s met hun vele knoppen en schuifregelaars zijn op grotere schermen overzichtelijker en makkelijker te bedienen.

De ingebouwde microfoon was van begin af aan al een welkom attribuut voor zangers, instrumentalisten en opnametechnici. En was die ingebouwde microfoon niet genoeg, dan kan er nog steeds via een adapter een externe microfoon aangesloten worden. Die microfoon kan ook als sensor dienen in de zin van het herkennen van toonhoogtes en akkoorden voor bijvoorbeeld ‘tuner-apps'; apps waarmee je je gitaar kunt stemmen of apps die controleren of je wel op de juiste toonhoogte zingt. De ingebouwde camera kan ingezet worden om bladmuziek te herkennen en over te zetten naar een bewerkbaar digitaal formaat. Was je als muzikant, componist of opnametechnicus tot voorkort aangewezen op een zware desktop computer en veel fysieke apparatuur, nu zijn al die type toepassingen vertaald naar apps voor de iPad met kwalitatief vergelijkbare resultaten. De gebruiksvriendelijkheid van de apps is in veel gevallen zo toegenomen dat ze door het intuitieve karakter van het besturingssysteem ook voor de minder professionele muzikant makkelijk te gebruiken zijn. En dan hebben we het nog niet gehad over de gunstige prijzen ten opzichte van die van desktoptoepassingen.

De ontwikkeling van de iOS-besturingssoftware maakt het mogelijk om audio of MIDI-muziek met bluetooth vanaf je apparaat te streamen en tegelijkertijd met meerdere apps  werken.  In de ontwikkeling van de hardware, de iPad zelf, zag je de laatste jaren tevens een toename van rekenkracht, opslagcapaciteit en een verbetering van interne speakers en het beeldscherm. Dat alles gaf ontwikkelaars meer mogelijkheden om apps verder te verbeteren. Ook aan de iPhone gebruiker is gedacht. Van vele apps zijn ook versies beschikbaar met aangepaste interfaces voor de iPhone - en soms ook voor de Apple Watch. 

In dit blogartikel heb ik een selectie gemaakt van bruikbare apps voor de iPad die het maken van muziek ondersteunen. Hieronder een overzicht van de verschillende soorten apps.

Apps met virtuele versies van bestaande en nieuwe muziekinstrumenten

Wat opvalt is dat in de loop der tijd vele apps verdwenen zijn die een vertaling waren van akoustische instrumenten. Kennelijk hadden deze weinig of geen toegevoegde waarde. Toch wil ik er een paar noemen die je geavanceerd kunt noemen op het gebied van toonopwekking. Soms is er geen relatie met een bestaand instrument en kun je spreken van een nieuw instrument. De meeste instrumentapps bevatten een opnamefunctie, met enkel of meervoudig spoor, en zijn aan te sturen via een externe controller, bijv. een extern elektronisch keyboard of drumpad.

• iFretless bass is een virtueel muziekinstrument waarmee je op virtuele snaren met twee vingers tot in detail analoge instrumentgeluiden en effecten kunt nabootsen. De app is aanslaggevoelig met meerdere samples onder een toetspositie van de snaar, interferentie, bending, etcetera. Bekijk de korte videodemo op Youtube. Ook te gebruiken voor saxofoon, koperblazers en gitaar of beluister en bespeel eens de iGrand piano of de Hindoestaanse Santoor;
• DrumJam is een gevoelsmatige app om te drummen en drumpartijen te maken van de makers van ThumbJam. Voor nog meer akoestische instrumenten bekijk je het filmpje van de iPad ‘Accordéon’ of ga naar de appstore voor de harp. Bekijk een videodemo op YouTube.;
• Op Pro Audio Files van componist en synthesizerspeler Philip Mantione tref je een top 10 aan van zijn favoriete virtuele synthesizers, waaronder Model 15 (de digitale versie van Moog modulaire synthesizer) en MorphWiz (een speciaal voor de iPad ontworpen digitaal muziekinstrument).

Apps voor het tonen en maken van bladmuziek

Enkele voorbeelden van deze soort app:

• Musicreader is een pionier op het gebied van bladmuziek op een tablet. Vlak na de introductie van de iPad kwam ook hiervoor een versie;
• Forscore is net als musicreader bestemd voor het tonen van en bladeren door bladmuziekpagina's in pdf-formaat. De app bevat van zichzelf ongeveer 1300 pagina's klassieke bladmuziek voor de piano. Je kunt ook zelf stukken toevoegen vanaf een computer of  het internet, notities aanbrengen en setlijsten maken. Ook audiotracks kun je aan je partituur koppelen. De app heeft zich ontwikkeld tot een allround tool voor het tonen van bladmuziek en is in te zetten voor veel doeleinden. Op de website van de digitale muzikant vind je veel Nederlandstalige tips;
• Unrealbook is te vergelijken met Forscore, beheert je collectie bladmuziek in pdf-formaat, kan draadloos via bluetooth pagina's omslaan met onder andere een iRig BlueBoard-voetpedaal. Met een speciale pen, de Apple pencil, kun je aantekeningen maken op en tussen de notenbalken;
• Newzik is te vergelijken met Forscore, maar vooral handig voor grotere ensembles. Dit is te merken doordat je de partijen van de orkestleden centraal kunt aansturen. Bekijk de korte demo;
• iRealbook Pro, dé app voor jazzmuzikanten geeft louter akkoordschema’s van jazznummers. De akkoordschema's zijn te transponeren naar elke toonsoort en af te spelen in diverse stijlen. Bekijk de demo;
• Tomplay interactive sheet music biedt naast bladmuziek ook audiobegeleidingen. Van pianoconcerten van Mozart tot eenvoudige pianobewerkingen van tangos gecomponeerd door de befaamde zanger Carlos Gardel. Bekijk de korte videodemo.

Apps om songteksten te tonen:

• OnSong is vooral bestemd voor zichzelf begeleidende jazz- of popzangers en bandleden, die geen zin meer hebben in stapels papier met songteksten en begeleidingsakkoorden;
• SongBook Chordpro laat behalve songteksten met akkoorden ook mogelijke varianten van akkoorden zien, behalve voor iPad en iPhone ook voor de Apple Watch!;
• Lyrics with chords voor Android  is een eenvoudige applicatie om songteksten met akkoorden te verzamelen, te beheren en te bewerken;
• MySongbook  is te vergelijken met onSong, bedoeld om om songteksten met akkoorden te verzamelen, te beheren. Voor iPhone en iPAd. Laat ook gitaargreepdiagrammen zien.

Apps met muzikale opnamestudio's, DAW’s, sequencers, audiobewerking, dj-apparatuur en de mogelijkheid om muziek te componeren en begeleidingen tegenereren:

Opnamestudio’s (Digital Audio Workstation):  

• Garageband verandert je iPad in een verzameling Touch Instruments en een meer dan complete opnamestudio, (DAW Digitale Audio Workstation) Top!;
• Music studio, een complete sequenzer met verschillende instrumenten (er is ook een gratis Lite-versie);
• Studio track  heeft een gebruikersvriendelijke sequenzer voor het opnemen van tracks en mixen;
• Figure is een app waarmee je snel en eenvoudig eigen muziek op je iPad of iPhone kunt vastleggen. Stel drum,bass en lead in en componeer zo je eigen nummer;
• Cubasis is het populaire meersporen digitale audiostation;
• Je zingt een melodie en Improvox zorgt ervoor dat de opname klinkt als een meestemmig koor;
• Pocket Studio is als digitale muziekstudio een prima goedkoop alternatief voor Cubasis en Aurora;
• Thesys  is een zeer uitgebreide MIDI-sequenzer;
• Sampletank is eenvoudig workstation dat zich vooral onderscheidt door de meer dan 2300 virtuele muziekinstrumenten, loops, een meersporen midirecorder en vele aansluitmogelijkheden naar bijvoorbeeld DAW’s als Cubasis en Garageband;
• Final Touch  is een volledige opnamestudie voor de iPad die Maximizer, Pre en Post Equalizer, 4-Band Dynamics, Stereo Imager, Reverb en Dithering samenbrengt in één geintegreerde app. Voor professioneel opnemen, editen en masteren;
• Beathawk is een mobiele muziekstudio. De app is toegankelijk, geeft mooie geluiden, is veelzijdig en er zijn veel videodemo's te vinden op Youtube.

Apps voor het maken van muziek of componeren met audio:

• Muziekmemo's, een app waarmee je eenvoudig muzikale invallen kunt vastleggen;
• Op een intuïtieve manier muziale klanken creeëren, zonder dat daar echt muziektheoretische achtergrondkennis voor nodig is. Dat kan met het gratis programma SoundPrism Pro. Bekijk de videodemo;
• Ook met Thumbjam waan je je al snel een gevorderde pianist, drummer, componist;
• Rhythm Necklace is een eenvoudige app, bedoeld voor het verkennen en samenstellen van complexe ritmes.

Dj-tools en beats:

• Groovemaker 2 voor het maken van techno, trance, reggae en meer;
• Djay met een Pro-, djay- en vjay- versie, met onder andere Spotify-integratie;
• Met de DM1 drummachine voor de iPad kun je zelfgemaakte beats via virtuele klassieke drummachines tot klinken brengen;
• Traktor, DJ software, qua bediening helemaal is toegesneden op de specifieke eigenschappen van het iPad touchscreen.

Zie verder de keuze van Joey Santos op de website van Digital Dj tips. 

Apps om muziek op te nemen, af te spelen, te vertragen of om te zetten:

• TouchOSC is een midi controller voor de iPad;
• Met Voice Band wordt wat je inzingt direct omgezet naar gitaar- of keyboardgeluid. Dat kun je ook weer vastleggen en verwerken tot een instrumentaal nummer. Het vergt wel enige oefening om tot een klinkend resultaat te komen. Bekijk de korte demo;
• Met Capo kun je een mp3, bijvoorbeeld van een solofragment van je favoriete artiest, in elk gewenst tempo en toonhoogte afspelen. Daarbij probeert het programma ook de onderliggende akkoorden te herkennen. Handig als je zo'n fragment wilt gaan analyseren en of naspelen;
• TuneTransformer, Amazing slowdowner en Anytune Pro zijn apps, eveneens voor het vertraagd, op een andere toonhoogte afspelen van muziek, maar dan zonder akkoordherkenning, een hulpmiddel voor het op gehoor noteren in notenschrift van een audiotrack;
• Midi recorder voor de iPhone en iPad, zet audio om in midi, (dat je weer kunt importeren in notenopmaakprogramma's), bij meer complexe muziek werkt het niet, lees mijn blog Audio naar bladmuziek omzetten;
• PreSonus Capture Duo is gratis en ondersteunt maximaal 2 tracks bij het opnemen van muziek via ingebouwde of aangesloten microfoon. Eenvoudig en doeltreffend. Wat je opneemt is later in andere programma's verder te verwerken.

Apps om akkoordschema’s, muziek, begeleidingen te genereren:

• iBassist genereert begeleidingen op de virtuele basgitaar, te combineren met;
• Jazz Drummer genereert zeer gewaardeerde swing, bebop slagwerk begeleidingen;
• Pro Chords 2.0 geeft vanuit één akkoord suggesties voor een volledig akkoordschema. Kan handig zijn als je aan het componeren bent;
• Polychord, op een intuitieve manier begeleidingen genereren op basis van akkoorden in combinatie met het aanmaken van een melodie door het aanklikken van een aangepast keyboard;
• Moodscaper genereert atmosferische muziek;
• SessionBand genereert op basis van akkoordinvoer complete begeleidingen in diverse stijlen en met diverse instrumenten. Gemaakt met opnames, samples van professionele muzikanten. Bekijk de videodemo's;
• Tin pan Rhythm, eenvoudige tool voor de iPad, die audiobegeleidingen genereert op basis van geselecteerde akkoorden en stijlen;
• Polychord , op een intuïtieve manier begeleidingen genereen op basis van akkoorden in combinatie met het aanmaken van een melodie door het aanklikken van een aangepast keyboard;
• Band creator  Bass Drum machine, op basis van het inspelen van akkoorden wordt een begeleiding op bas en drums gecreëerd met een keuze uit meer dan 50 muzikale stijlen.

Apps als hulpmiddel voor het bespelen van akoustische instrumenten:

• Super Metronome Groovebox zowel veelzijdige metronoom als drummachine voor de iPhone;
• TonalEnergy Tuner & Metronome de naam zegt het al een stemapparaat, zeer uitgebreid voor zangers, blazers, strijkers en metronoom ineen, ook voor de Apple watch;
• VITAL tuner Pro, zeer uitgebreide app voor (professionele) stemdoeleinden. Bekijk de korte demo.

Apps met interfaces, controllers voor externe muziekapparatuur of-applicaties:

• Met Audiobus kun je je muziekapps die met Audiobus compatibel zijn op elkaar aansluiten, alsof je virtuele kabels gebruikt. Bekijk de demo;
• AmpliTube: gitaar, basversterker;
• Mobile POD bootst versterkers en effectaparaten na voor de electrische gitaar of basgitaar.

Apps met interactieve muzikale oefeningen, lessen, trainingen, theorie, gehoortraining, een instrument leren bespelen:

Gehooroefeningen en muziektheorie (toonladders, akkoorden, et cetera):

• Better Ears, ook voor Android biedt je de gelegenheid je gehoor te oefenen op intervallen, toonladders, akkoorden, ritmes op een in te stellen niveau. Je kunt daarbij je antwoord kwijt op een virtueel pianotoetsenbord of gitaartoets;
• Sing true zorgt ervoor dat de juiste toonhoogte treft met zingen, bevat ook oefeningen;
• Earz Nederlandstalige app !! Al spelenderwijs je muzikaal gehoor ontwikkelen, noten leren lezen en jezelf muziektheorie eigen maken. Uitdagend en leerzaam, voor elk niveau en iedere leeftijd. Bekijk de korte videodemo;
• The Missing Link, een van de spaarzame Nederlandse interactieve iBooks, deze met muzikale instructie voor diverse instrumenten in het op een handige manier leren improviseren op pentatonische toonladders;
• Ningenius, spelenderwijs een muzikant worden met behulp van platformspel, voor kinderen vanaf 3 jaar;
• Octavian pro alles over akkoorden en toonladders;
• The Orchestra multimediale ervaring van hoe orkestmuziek werkt;
• Theory lessons weliswaar in het Engels, maar zeer handige tool om muziektheoretische kennis en vaardigheden op te doen.

Voor zangers, begeleiders, songwriters en arrangeurs kan het soms handig zijn direct te horen in welke toonsoort een nummer geschreven is. Song Key Finder, ook voor Android, is een handige tool om dit aan te geven. Houd je iPad bij de geluidsbron en via de ingebouwde of aangesloten microfoon zie je op je scherm de toonsoort verschijnen waarin het muziekstuk staat.

Apps om je stem te trainen of een instrument leren bespelen:

• Choir Prodigy biedt zangers de mogelijkheid om individueel en doelgericht klassieke muziekstukken te leren zingen in een interactieve digitale omgeving;
• Piano notes Pro  prima app voor keyboardspelers om noten te leren lezen;
• Smartmusic is een tool voor online muzieklessen.

Ga naar de website van Music Advisor voor de 10 beste apps die je helpen bij het leren pianospelen.

Educatieve apps om kinderen geluiden te laten ontdekken, te laten spelen met geluiden: 

Helaas zijn deze apps niet in een Nederlandstalige versie beschikbaar, maar onder begeleiding zijn een aantal wel te gebruiken door kinderen. Ik heb apps gekozen die meerwaarde creeëren, het louter vervangen van een muziekinstrument door een virtueel instrument zou ik niet aanbevelen.

• Loopimal is een leuke manier om kinderen kennis te laten maken met musiceren in combonatie met animaties;
• CrayolaDJa  is een virtuele DJ-tafel voor kinderen;
• Toc and Roll is een meersporen opnamestudio voor kinderen;
• Sesame Street Makes Music is een leuke en leerzame manie om kinderen muziekinstrumenten, tempo, ritme et cetera te laten verkennen;
• Kapu Bloom Tunes en Singing fingers  laten kinderen schilderend muziek maken;
• Monster Chorus;
• Hum on voor Android, zing een melodie in, die wordt zichtbaar in muzieknoten. Deze kun je weer handmatig aanpassen en er een begeleiding onder zetten.

Accessoires:

• Een voetpedaal om bladmuziekpagina's om te slaan terwijl je beide handen vol hebt aan je muziekinstrument. Het werkt draadloos via bluetooth;
• Een inklapbare muziekstandaard, voor de iPad;
• iRig MIDI 2,voor de iPhone/iPad, een aanzetstuk met een wat bescheidener interface, beschikt wel over MIDI thru en een voeding via micro-usb;
• Een dockingstation, de Behringer iStudio iS202 iPad AV met voor de iPad met diverse audio/midi in- en uitgangen;
• iRing motion controler is een draadloze controler voor muzikale apps in de vorm van een ring om je vinger, vooral voor DJ's in life performances;
• Misulu C.24 een keyboard dat precies past op je iPad;
• Jamstik een virtuele gitaar om aan te sluiten op je iPad.