Het geheel geeft de stad Rotterdam weer als machtige handelsmetropool. De stadsplattegrond zelf toont allerlei details waaruit het belang van de zeevaart voor de stad blijkt. Je kunt op de kaart verschillende scheepswerven ontdekken, in de Binnenrotte liggen talloze handelsschepen en de stad staat vol chique grachtenpanden.
De Rotterdamse stedenmaagd
Onder de kaart is Rotterdam zelf afgebeeld als een zittende en gekroonde dame. Zo’n personificatie was een gebruikelijke methode om de macht van een stad of land te benadrukken. Tegen haar aan leunt een andere personificatie: een riviergod die een kruik omarmt waaruit het water stroomt. Deze figuur benadrukt de belangrijke band tussen Rotterdam en het water. Links van dit tafereel blijkt waarom dit water zo belangrijk is. Een zeemonster vertegenwoordigt er de Rotterdamse Admiraliteit, te identificeren door het motto ‘Pugno Pro Patria’ (Latijn voor ‘Ik vecht voor het vaderland’). Dit was het bestuursorgaan dat macht had over alles op zee: van handelsvloot tot oorlog en georganiseerde kaapvaart. In zijn kielzog komen twee figuren, afgebeeld met vleugeltjes op hun rug om ze een goddelijke status te geven. Door hun uiterlijk en uitdossing zijn ze duidelijk herkenbaar afkomstig uit Afrika en Zuid-Amerika. Vrijwillig en blij brengen ze een enorme ivoren slagtand mee, die gevuld is met allerlei producten uit hun thuislanden. Ze komen dit alles nederig aanbieden aan de weelderig zittende Rotterdamse stedenmaagd.
Verbloeming van slavernij
Dit was de manier waarop Rotterdam als machtige handelsmetropool in de Gouden Eeuw zelf door Rotterdammers werd afgebeeld. Voor slavernij was in dit beeld geen plaats. Inmiddels erkennen we dat die rijkdom en macht alleen maar kon bestaan door onderdrukking en uitbuiting van tot slaaf gemaakten. Dat is de zwarte kant van de geschiedenis. In werkelijkheid zouden de twee figuren links van de dame Rotterdam in ketens gekluisterd zijn en zeker niet vrijwillig hun inheemse producten aanbieden. Van goddelijke vleugels was in werkelijkheid geen sprake. Slavernij wordt in deze weergave genegeerd en zelfs verbloemd.
Omdat we nu anders tegen de geschiedenis van Rotterdam aankijken dan de meeste mensen die toentertijd in Rotterdam leefden, is het belangrijk dat het materiaal uit die tijd nog altijd wordt bewaard. Met behulp van oude boeken en kaarten als deze, kunnen we ons eigen verhaal vertellen. De afbeeldingen uit de Rotterdamse Gouden Eeuw zelf geven zo aanleiding om te bepalen in wat voor samenleving we vandaag willen leven.
Daarom heeft Bibliotheek Rotterdam dit object geselecteerd om door een boekrestaurator te worden opgeknapt. Na jarenlang gebruik is bijvoorbeeld schade ontstaan in de vouwen van het oude papier. Die scheurtjes zijn onlangs hersteld zodat het boek ook in de toekomst een aanleiding kan blijven om over onze wereld na te denken.